สมัยก่อนประวัติศาสตร์

ศิลปะสากลสมัยก่อนประวัติศาสตร์

      เป็นช่วงเวลาที่มนุษย์ยังไม่มีการประดิษฐ์ตัวอักษรเพื่อจดบันทึกความคิด การกระทำ หรือเหตุการณ์ต่างๆตั้งแต่มนุษย์กำเนิดขึ้นบนโลก  ประวัติศาสตร์ศิลป์ยุคก่อนประวัติศาสตร์งานศิลปะได้เริ่มมีการสร้าง กันมาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ ตั้งแต่ ยุคหินเก่าตอนปลาย ซึ่งอยู่ในช่วงเวลาประมาณ 30,000-10,000 ปีมาแล้ว โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วง 15,000- 10,000 มานั้น มนุษย์ได้เขียนภาพสีและขูดขีดบนผนังถ้ำและเพิงผา เป็นภาพสัตว์ การล่าสัตว์และภาพลวดลายเรขาคณิต โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อแสดงออกเกี่ยวกับวิถีชีวิตประจำวัน และแสดงความสามารถในการล่าสัตว์ ภาพเหล่านี้มักระบายด้วยถ่านไม้ และสีที่ผสมกับไขมันสัตว์พบได้ทั่วไปในประเทศฝรั่งเศส และภาคเหนือของสเปนที่มีชื่อเสียงมากได้แก่ถ้ำลาสโกซ์ในฝรั่งเศส ถ้ำอัลตามิราในสเปนงานศิลปะในยุคเก่าไม่มีเพียงแต่การเขียนภาพเท่านั้น ยังมีการปั้นรูปด้วยดินเหนียว หรือแกะสลักบนกระดูกเขาสัตว์และงาช้างด้วยเรื่องราวที่นิยมทำกันได้แก่ เรื่องการล่าสัตว์หรือบางก็มีรูปคน เป็นรูปสตรี ซึ่งอาจมีความหมายถึง การให้กำเนิดเป็นการเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ให้กับชนเผ่า ยุคสมัยก่อนประวัติศาสตร์สากล สามารถแบ่งออกได้ 3 ยุค ได้แก่

1. ยุคหินเก่า  (Paleolithic Age หรือ Old Stone Age)

           เริ่มตั้งแต่ 3.5 - 5 ล้านปีล่วงมาแล้ว มีการสร้างสรรค์งานศิลปะโดยการวาดภาพบนผนังถ้ำหรือเพิงผา

ลักษณะเด่นโดยภาพรวมของจิตรกรรมบนผนังถ้ำในยุคหินเก่าคือ ศิลปินพยายามถ่ายทอดภาพที่เห็นอย่างตรงไปตรงมาและแสดงความเป็นจริงที่ตาเห็น ด้วยความมั่นใจ ศิลปินสามารถจดจำลักษณะโครงสร้างส่วนประกอบของสัตว์ได้เป็นอย่างดีและจับ ลีลาท่าทางต่างๆและถ่ายทอดออกมาได้อย่างชำนาญ    ส่วนงานประติมากรสมัยหินเก่ามีการใช้วิธีขูด ขัดแต่ง เซาะ รูปแบบประติมากรรมจึงเป็นแบบการตัดทอนรูปทรงในธรรมชาติ ให้ง่ายต่อการแสดงออกและรับรู้ อย่างไรก้ตามเป็นที่สังเกตุว่าประติมากรรมสมัยก่อนประวัติศาสตร์ที่เป็นภาพ คน มักจะเป็นภาพผู้หญิงและเน้นการบ่งบอกรูปทรงทางเพศที่แสดงออกถึงร่องรอยการ ให้กำเนิดมาอย่างโชกโชน เช่น ประติมากรรมสลักหินรูปวีนัสแห่งวิเลนดอร์ฟขนาดสูง4นิ้วเศษ พบที่วิเลนดอร์ฟ(Willendorf) ออสเตรีย อายุราว 25000-20000ปีก่อนคริสตกาล สลักจากงาช้างอายุราว 20000ปีก่อนคริสตกาล พบที่ถ้ำเลส์ปุค ฝรั่งเศส 

 

ภาพเขียนที่ถ้ำ Lascaux

ภาพเขียนที่ถ้ำ Altamira

ภาพเขียนที่ถ้ำ Niaux

 

ประติมากรรม Venus of Willendorf 

2. ยุคหินกลาง  (Mesolithic or Middle Stone Age Art)

เริ่มเมื่อประมาณ 10000 – 6000 ปีล่วงมาแล้ว ลักษณรูปแบบศิลปะในช่วงนี้ไม่มีอะไรโดดเด่นมากนัก และเป็นช่วง รอยต่อที่สำคัญของยุคหินเก่า ซึ่งมนุษย์มีวิถีชีวิตใกล้เคียงกับสัตว์ ใช้ชีวิตอยู่กับธรรมชาติ สู่ยุคหินใหม่ที่มนุษย์สามารถปฏิรูปจัดการธรรมชาติได้ โดยยุคหินกลางจะถูกรวมเข้าไว้กับยุคหินใหม่หรือจัดให้เป็นจุดเริ่มต้นของยุคหินใหม่ ศิลปกรรมสมัยหินกลางที่มีการค้นพบคือ จิตรกรรมตามหน้าผาบริเวณชายฝั่งทะเลเมดิเตอร์เรเนียนของสเปน ประเทศโปรตุเกสมีการวาดภาพทั้งคนและสัตว์ ความสูงประมาณ3ฟุต มีท่าทางเคลื่อนไหวและเรื่องราวในการดำรงชีวิต แสดงออกเป็นรูปคล้ายกันทั้งหมด โดย
เมื่อเปรียบเทียบศิลปะสมัยยุคกินกลางกับยุคหินเก่าแล้วนั้นทั้งงานจิตรกรรม ประติมากรรม จะพบว่ามีคุณค่าด้อยกว่ายุคหินเก่าทั้งฝีมือและการแสดงออก และผลงานที่หลงเหลือก็มีจำนวนจำกัดด้วย

 

               จิตรกรรมฝาผนังยุคหินกลางที่ปรากฎตามหน้าผา มีท่าทางเคลื่อนไหวมากขึ้น

  

 3. ยุคหินใหม่  (Neolithic Art)

        เริ่มเมื่ออายุประมาณ 4 พันปีก่อนคริสต์ศักราช  ศิลปกรรมยุคหินใหม่ที่เด่นๆคือ เครื่องปั้นดินเผาประเภทเครื่องประดับ ปรากฎอยู่ในแคว้นบริตานีของฝรัั่งเศส และไอร์แลนด์ของอังกฤษ ส่วนผลงานจิตรกรรมนั้นไม่เด่นชัดและศิลปกรรมที่โดดเด่นที่สุดของยุคหินใหม่คืออนุสาวรีย์หิน (Megelithic) ซึ่งเป็นปรากฏการณ์นำเอาหินขนาใหญ่มาตั้ง วาง ในลักษณะต่างๆ แบ่งเป็น 2 กลุ่มคือ แบบหินตั้งกับแบบโต๊ะหิน และก็ยังสามารถจำแนกย่อยตามลักษณะการวางได้ดังนี้-หินตั้งเดี่ยว (Menhir or Standing Stone) เมนเฮอร์ เป็นแท่งหินที่ตั้งอยู่โดดเดี่ยว เมนเฮร์ที่หใญ่ที่สุดอยู่ที่ลอคมารีเก ฝรั่งเศส สูงถึง 64 ฟุต-หินตั้งเป็นแกนยาว (Alignment) เป็นการตั้งหินให้ตรงเป็นแนวตั้งฉากกับพื้น และเป็นแถวยาวหลายก้อน บางแห่งมีจำนวนถึงกว่า1000แท่ง และตั้งเรียงยาวกว่า 2 ไมล์-หินตั้งเป็นวงกลม (Cromlech or Stonehenge) คือการเอาก้อนหินมาวางในลัษณะวงกลมคอมเลคที่ใหญ่ที่สุดอยู่ที่แอฟบิวรี่ อังกฤษ มีเส้นผ่าศูนย์กลางกว้าง 6 ไมล์

                            หินตั้งเดี่ยว( Menhir or Standing Stone )

หินตั้งเป็นแกนยาว( Alignment )

หินตั้งเป็นวงกลม ( Cromlech or Stonehenge)

โต๊ะหิน (Dolmen)


 นอกจากนี้ในสมัยใหม่ที่ถ้ำเรมเซีย เมืองคัสเตเลียน ประเทศเสปน ยังพบภาพเขียนสีอายุ 2,000 BC. เป็นภาพนายพรานสี่คนเต้นรำตามหังหัวหน้าในพิธีบวงสรวงด้วย